چند سال قبل شنیدن این خبر باعث تعجب بسیاری از مردم شد.

 اما اکنون همه میدانیم که در خانواده ی خورشید هشت سیاره بیشتر نداریم! عطارد ، زهره ، زمین ،

 مریخ ، مشتری ، زحل ، اورانوس و نپتون. اما واقعا چرا پلوتو از منظومه شمسی اخراج شد؟

انجمن بین المللی نجوم 6 سال پیش یعنی سال 2006 تعریف دقیقی برای سیاره ارایه کرد که طبق آن ،

پلوتو دیگر سیاره محسوب نمی شد!

تعریف جدید این است، سیاره :

1- به طور مستقل به دور ستاره ای در گردش باشد و قمر سیاره یا قمر جسمی مانند یک کوتوله ی

قهوی ای نباشد.

2- جرم آن به قدری زیاد باشد که به تعادل هیدرواستاتیکی رسیده و به شکل کروی در آمده باشد.

3- در مدار و اطراف آن اجرامی مشابه آن وجود نداشته باشد.

بنابراین پلوتو در شاخه ای دیگر به نام « سیارات کوتوله» قرار میگرفت. طبق این تعریف،

سیارات کوتوله اجرامی هستند که :

1-  به طور مستقل به دور ستاره ای در گردش است.

2- شکل کروی دارد.( جرم آن به قدری است که به تعادل هیدرواستاتیکی رسیده است.

3- در مدار و اطرافش اجرام مشابه آن وجود دارد.

پس با این تعریف جدید منظومه ی شمسی 8 سیاره ی اصلی و سه سیاره ی کوتوله

به نام های پلوتو ، سرس و اریس دارد.

موضوع خروج پلوتو از لیست سیارات منظومه ‌شمسی زمانی حادتر شد که یک جرم دیگر در ورای پلوتو و بزرگتر از آن به نام "۲۰۰۳ UB۳۱۳" توسط یک منجم آمریکایی کشف شد. پس از رصد "۲۰۰۳ UB۳۱۳" توسط تلسکوپ فضایی هابل معلوم شد که این جرم آسمانی از پلوتو بزرگتر است و قطر آن به ۳۰۰۰ کیلومتر می رسد. تصمیم جدید این ستاره‌شناسان باعث ایجاد تغییرات زیادی در کتاب‌های درسی و دانشنامه‌ها خواهد شد. منظومه شمسی پس از این تغییرات شامل هشت سیاره یعنی تیر یا عطارد، زهره یا ناهید، زمین، مریخ یا بهرام، مشتری، كیوان یا زحل، اورانوس و نپتون می‌شود.

در سال 2006 میلادی اتحادیه بین المللی اخترشناسان در شهر پراگ کشور چک جمع شدند تا یک تصمیم نهایی در این مورد بگیرند. آنها اعلام کردند که یک سیاره باید سه ویژگی ذیل را داشته باشد.
باید بدور خورشید بگردد
باید جرم کافی داشته باشد تا شکل کروی را بخود بگیرد.
دیگر اجرام را از مسیر مدارش بدور خورشید پاک کرده باشد. 

متأسفانه پلوتو ویژگی سوم را نداشت؛ مدارش جاروب شده نیست. پلوتو فقط یک بخشی از جرم دیگر اجرام در مدارش را دارد. در حالیکه دیگر سیارات منظومه شمسی راه شان را کاملأ پاک نموده اند.

میان پلوتو و دیگر سیارات هم چند تفاوت وجود دارد:

·        اولأ کوچکترین سیاره در منظومه شمسی است. حتی کوچکتر از ماه و تقریبأ نیم قطر گانیمد قمر مشتری.

·        بر خلاف 8 سیاره دیگر، پلوتو بر یک صفحه متغییر بدور خورشید می چرخد؛ یعنی گاهی پائین و گاهی هم بالا حرکت می کند.

·        مدار پلوتو بیضی شکل است؛ یعنی گاهی از سیاره نپتون هم به خورشید نزدیک تر می شود و بعد تا دو میلیارد کیلومتر دور تر از مدار نپتون می رود.

·        پلوتو یک قمر بنام چرون یا کارن دارد که تقریبأ به اندازه خود پلوتو است. هیچ قمری از نظر اندازه این قدر به سیاره مادر شبیه نیست. 

·    یک دور کامل آن به دور خورشید 248 سال زمینی را دربر می گیرد. بدین معنی که از زمان کشف اش تا کنون یک دور کامل بدور خورشید را تکمیل ننموده. (در سال 1930 کشف شده و برای تکمیل یک دور کامل باید 177 سال دیگر صبر کرد)

·     پلوتو یگانه سیاره ای است که توسط هیچ سفینه یا کاوشگری مورد مطالعه قرار نگرفته است.

·   پلوتو ضعیف ترین نیروی گرانش را در منظومه شمسی دارد. به همین خاطر قمراش به او این قدر نزدیک قرار دارد.

·        یک روز در پلوتو 6 روز و 9 ساعت زمینی طول می کشد. بدین معنی که گردش بدور مدارش خیلی آهسته است. 

تا کنون دانشمندان نمی دانند که اتموسفر پلوتو مرکب از چیست و یا اتموسفیر دارد یا خیر.

مقایسه زمین و سیارات کوتوله

پلوتو حتی با جرم قمرش هم نمی تواند بر مدارش حاکم باشد. در نتیجه به پلوتو، ایریس و سیارک سرس نام جدید داده شد: سیارات کوتوله.

منظور از پاکسازی اطراف مدار چیست؟

سیاره ها پس ازشکل گیری، به حاکم گرانشی مدار خود تبدیل می شوند. در تقابل گرانشی میان سیاره ی تازه شکل گرفته و اجرام کوچک و بزرگ پراکنده در اطراف مدار، سیاره یا آن ها را جذب خود می سازد و یا همانند قلاب سنگ به فضای دور دست خارج مدار، می راند.

جرم پلوتو تنها 07/0 برابر جرم اجرام پراکنده در اطراف مدارش است در حالی که این رقم برای زمین 7/1 میلیون برابر است.

با این حساب اجرام زیادی در اطراف مدار پلوتو وجود دارند که به آن نیرو وارد می کنند و تا زمانی که پلوتو آن ها را جذب خود نسازد و به پرجرمی لازم نرسد همچنان یک کوتوله سیاره باقی خواهد ماند. این موضوع در مورد اریس هم صادق است.

گرچه پلوتو اکنون یک سیاره نیست اما در عوض یک کوتوله سیاره است و می تواند همچنان به عنوان یک موضوع تحقیقاتی جالب مطرح باشد. از سوی دیگر، ناسا اخیراً فضا پیمای افق های نو را برای ملاقات و کاوش پلوتو به فضا پرتاب کرده است.